Thứ Hai, 7 tháng 7, 2014
Ảo tưởng bằng cấp của giới trẻ
(VnExPress) Tuần trước có việc gấp
nên tôi gọi taxi để di chuyển (tôi đang học nghiên cứu sinh tại Anh). Trong lúc
ngồi trên xe, tranh thủ tán dóc với tài xế, tôi mới biết cậu ta đã có bằng thạc
sĩ kinh tế nhưng chưa tìm được việc phải kiếm sống bằng nghề này.
Hơi ngỡ ngàng vì tưởng như câu chuyện thạc sĩ thất
nghiệp chỉ xảy ra ở Việt Nam
Vậy mà gần 10 năm làm giảng viên đại học, dạy nhiều
trường, nhiều ngành và nhiều hệ khác nhau, tôi nhận thấy dù thị trường việc làm
ở Việt Nam đang phải cạnh tranh khốc liệt, rất nhiều bạn trẻ vẫn chưa nhận thức
đúng được giá trị của bằng cấp. Nhiều bạn đã tin rằng, bằng cấp trong nhà
trường là vũ khí lợi hại cho sự cạnh tranh trên thị trường lao động, càng nhiều
bằng, bằng cấp càng cao hoặc xếp loại càng tốt thì càng được các nơi tuyển dụng
chào đón.
Từng giới thiệu việc làm cho sinh viên của mình, tôi
cũng gặp nhiều tình huống "dở khóc, dở mếu". Có em mới tốt nghiệp đại
học, tôi thấy khả năng tư duy, xử lý công việc rất ổn, thành tích học tập khá
tốt nên cũng giới thiệu vào vài chỗ cũng vừa phải nhưng tôi tin là có hướng
phát triển, em thì từ chối từ đầu. Tìm hiểu sâu xa thì tôi được biết em chê mấy
chỗ đó không xứng với "hồ sơ sáng chói" của mình, kết quả là lang
thang thất nghiệp mãi.
Em khác vào làm mấy bữa thì bạn bè, người quen (chỗ
tôi giới thiệu) kêu trời vì thái độ không chịu học hỏi, luôn tỏ ra là mình biết
(dù thực sự không biết), quan trọng hơn, thể hiện luôn ý định chỗ này là làm
tạm thôi, có chỗ tốt hơn sẽ nhảy việc. Có em thì mới vô đã bất mãn vì bị sai
vặt, không được trân trọng tài năng không được tạo điều kiện để phát huy. Có em
chê đồng lương mấy chỗ làm đó "rẻ bèo", "chết đói", nên thà
thất nghiệp, về quê "ăn bám" bố mẹ chứ không nhận việc vì "mất
giá trị tấm bằng". Lý do thất nghiệp chung của các em này: không có
kinh nghiệm làm việc, nhưng ảo tưởng về tấm bằng mình có được nên chẳng nỗ lực
trong công việc.
Thực chất, theo tôi bằng cấp chỉ là một tờ giấy thông
hành giúp bạn trẻ bước qua cánh cửa hẹp để gặp nhà tuyển dụng chứ nó không bảo
đảm rằng chắc chắn họ sẽ đảm nhận tốt công việc được giao bởi vì chương trình
đào tạo trong nhà trường chỉ trang bị những kiến thức, kỹ năng nền tảng để
chuẩn bị cho bạn tham gia vào các công việc cụ thể trong thực tế. Để đáp ứng
yêu cầu cụ thể của các công việc đa dạng trong thực tiễn đó, bạn trẻ cần được
chính nơi sử dụng lao động đó đào tạo lại và bản thân cũng cần nỗ lực học việc
không ngừng.
Nhiều nhà tuyển dụng tuyên bố rất rõ ràng: nhận một
sinh viên vừa tốt nghiệp đại học hay có bằng thạc sĩ mà không chút kinh nghiệm
làm việc gì, họ luôn phải mất ít nhất 3 tháng để hướng dẫn, đào tạo lại sinh
viên đó làm những công việc đơn giản nhất ở vị trí mà người đó đang giữ. Ba
tháng đó vẫn phải trả lương trong khi họ tốn chi phí đào tạo, chi phí rủi ro
(do nhân viên chưa quen việc có thể sai sót), nhiều người khác có thể ảnh hưởng
công việc vì sự lúng túng của nhân viên mới....
Vì vậy, ở nước ngoài, việc sinh viên săn tìm các cơ
hội thực tập sinh từ trước khi bước vào năm học cuối ở đại học là khá phổ biến.
Các doanh nghiệp, cơ quan, tổ chức cũng mở rộng cơ hội này cho sinh viên nhưng
đương nhiên họ phải trải qua rất nhiều vòng xét duyệt hồ sơ, phỏng vấn, kiểm
tra trình độ. Thông thường, làm thực tập sinh, sinh viên chỉ được nhận mức
lương "gọi là", hoặc đơn giản chỉ hỗ trợ tiền ăn trưa, đi lại, có khi
hoàn toàn không có khoản tiền nào nhưng các bạn ấy vẫn phải làm đến vắt kiệt
sức để có thể được đánh giá tốt vào hồ sơ hoặc có cơ hội nhận được lời đề nghị
làm việc (job offer) sau khi tốt nghiệp. Cái bằng của trường đại học danh tiếng
cũng có khi chẳng nghĩa lý gì nếu bạn trẻ không thể hiện được bản thân trong
các vòng thi và quá trình thực tập.
Nói một cách đơn giản, hiện nay, đa số nhà tuyển dụng
cần những người làm được việc, do đó, thay vì chỉ chăm chăm vào việc lấy được
bằng cấp, các bạn trẻ nên chú trọng vào việc bồi dưỡng năng lực chuyên môn và
tận dụng mọi cơ hội được tích lũy kinh nghiệm thực tiễn ngay từ khi ngồi trên
ghế giảng đường.
Comments[ 0 ]
Đăng nhận xét